vrijdag 14 februari 2014

Kelton; een goedkoop horlogemerk uit de Timex stal

In 1854 werd aan de Noord-Oostkust van de Verenigde Staten de basis gelegd voor het bedrijf dat tegenwoordig bekend staat als Timex. Een merk voor de working class heroes. In de jaren 60 marktleider qua volume. Groot geworden dankzij eenvoudige horloges met robuuste calibers (zonder jewels). In de jaren '50, toen de eerste horloges onder de merknaam Timex op de markt kwamen, was één op de drie verkochte horloges een Timex. Na de succesvolle jaren 60 kwam het bedrijf in de beruchte jaren 70 in zwaar weer terecht. Alle op Swiss Made gebaseerde horlogemakers kregen te maken met de revolutie van de goedkoop te produceren (en bovendien uiterst nauwkeurige) quartzhorloges en aansluitend de digitale revolutie (kortstondig de LED horloges en daarna de LCD quartzjes).

De stift-anker
Een van de tactieken van Timex was om betaalbare mechanische Zwitserse horloges op de markt te zetten om te kunnen concurreren. Dit werd onder meer het merk Kelton.
Eenvoudig maar doeltreffend uurwerk
 Deze 'stift-anker' (Roskopf) mechaniekjes, hadden geen juwelen nodig en hielden zich desondanks prima (andere namen hiervoor zijn pin-pallet of pin-lever escapements). Ze zitten in verbazingwekkend veel goedkopere horloges. Ingersoll, een van de bedrijven die opging in US Time (Timex), heeft dit soort caliber groot gemaakt doordat zij begin vorige eeuw een horloge wisten te maken dat even duur was als één dag arbeidsloon: 1 dollar. De zogenaamde one dollar watches. Zijn deze uurwerkjes dan altijd troep? Nee; het mooie is dat ze vrijwel even betrouwbaar waren als een horloge van 1000 dollar. De firma Oris, bekend van dure horloges, wist op basis van dit stiftankeruurwerk zelfs 242 certificaten te verkrijgen.
Kelton 1134 uit 1968

Makkelijk te identificeren

Maar goed, Kelton dus. Ik heb er twee; eentje uit 1968 toen alles nog OK leek, en een uit 1976: het hoogtepunt van de horloge shake-out. Timex horloges, en dus ook Kelton horloges, zijn zeer eenvoudig te identificeren aan de wijzerplaat. Hierop bevindt zich een tweetal nummers: De linker 4 zijn het modelnummer. De rechter 4 of 5 bestaan uit het het caliber en het jaartal. Is de rechterkant 2468 dan betreft het een horloge met Timex Model 24 caliber uit 1968. Alle Timex calibers worden hier goed beschreven, mocht de wijzerplaat niet eenduidig zijn. Soms is het getal moeilijk leesbaar (onder de rand) en dien je het uurwerkje even te lichten uit de kast.
Niet gemaakt om aan te sleutelen
Mijn ene Kelton, een Kelton 1134 uit 1968 is vierkant en heeft een zeer herkenbaar, simpel caliber Model 24 welke in 1963 geïntroduceerd werd en het tientallen jaren heeft volgehouden. Op basis van dit caliber zijn er zeer veel varianten gemaakt. Dit model is het basismodel en heeft geen complicaties. Alle onderdelen zitten tussen twee platen (plateaus) vast en reparaties zijn dan ook niet de bedoeling (wegwerp-artikel). Het horloge bevat geen lumen en ik draag hem op bruin leer. Een beetje aan de kleine kant anno 2011, maar wel een tijdsicoon en... hij loopt prima. Verdere info: Waterproof en voorzien van ArmaChoc.De tweede Kelton betreft een vrouwenmodel (mannen zou kunnen, maar hij is écht klein) welke er lustig op los tikt. Deze Kelton 23570 komt uit 1976 en is rond, bevat lumen, een vrolijke rode secondewijzer en een datum functie. Het blijkt een caliber Model 25 te bevatten; welke gelijk is aan de hierboven genoemde Model 24 maar dan met datum functie. De wijzerplaat vermeldt verder nog water resistant en ArmaChoc; het protectiesysteem van Timex (net als dat je Incabloc hebt).  Dit horloge loopt ook prima, maar is voor mij dus echt te klein. Opvallend is overigens dat de spacer (de ring die het caliber in de kast vastzet) bij de recentere Kelton van plastic is, waar deze in de jaren 60 versie nog van staal waren. Onderdeel van de bezuinigingen gok ik.
ArmaChoc; de Incabloc van Kelton

Zijn het collectors-items? 
Zeker niet, maar ze staan wel voor een bepaalde tijd in het horlogeverleden: die waarin massaproductie (op zijn Henry Fords) gemeengoed werd en waarbij traditionele horlogemerken er alles aan deden de Aziatische invasie te keren. Het heeft nog tot eind jaren 90 geduurd voordat de industrie er weer bovenop was.
Kelton 23570 met kaliber 25 uit 1976