 |
De Oris Big Crown ProPilot Altimeter,
’s werelds eerste automatisch mechanische
hoogtemeter horloge. |
|
Normaal gesproken houden we ons bij Urenwerk voornamelijk bezig met de fascinerende wereld van vintage horloges.
En promoten we de hobby van het sleutelen aan oude uurwerken, zodat deze weer in ere hersteld kunnen worden. Voor deze nieuwe Oris maken we graag een uitzondering. Meer dan 75 jaar nadat Oris haar eerste pilotenhorloge produceerde, presenteert dit bedrijf – de Oris Big Crown ProPilot Altimeter, ’s: werelds eerste automatisch mechanische horloge met een mechanische hoogtemeter. Een waardige opvolger die niet onopgemerkt zal blijven bij de horlogeliefhebbers. |
Deze Oris Big Crown ProPilot Altimeter is speciaal ontwikkeld om te dienen als een high-performance instrument voor piloten, bergbeklimmers, onderzoekers en wetenschappers die op grote hoogte werken. De 47mm meerdelige stalen kast herbergt een Oris automatisch uurwerk en een Zwitserse, mechanische, barometrische hoogtemeter en barometer.
 |
De Oris Big Crown ProPilot Altimeter heeft twee kronen.
De kroon op 2 uur is een conventionele kroon om tijd en datum
inte stellen en om het horloge zo nodig op te winden
(het automatische uurwerk heeft een gangreserve van 38 uur). |
Eén van de grootste uitdagingen waar de Oris-technici voor stonden, was het ontwerpen van de wijzer van de hoogtemeter. Omdat het hoogtemetermechanisme klein genoeg gemaakt moest worden om in een polshorloge te passen, moest de wijzer extreem lichtgewicht zijn, maar toch stijf genoeg om eventuele toleranties (en daardoor inaccurate waardes) te vermijden. De oplossing was de vervaardiging uit gelamineerde koolstofvezel, waardoor de wijzer zeven maal zo licht werd, maar 10 maal zo stijf als de gemiddelde horlogewijzer.
 |
De nieuwe Oris ProPilot collectie: (v.l.n.r.) de Big Crown ProPilot Chronograph GMT,
de Big Crown ProPilot Day Date en de Big Crown ProPilot Date.
Alle drie met een geribbelde rand langs de lunette – een
designelement dat op de turbines van een straalmotor geïnspireerd is.
|
Een andere uitdaging was de bescherming van het binnenwerk van het horloge tegen vocht wanneer de hoogtemeter geactiveerd wordt. Oris patenteerde hiervoor een nieuwe hoogtemeterbediening en ventilerende kroon, die dankzij een membraan van PTFE dat een dampbarrière creëert, voorkomt dat vocht in het horloge kan binnendringen. De hierboven genoemde aspecten worden beschermd door een Oris patent op de multifunctionele bediening c.q. ventilerende kroon en het coaxiale ontwerp van het horloge- en het hoogtemetermechanisme, inclusief een geskeletteerde mechanismehouder en de koolstofvezel wijzer.
De werking van de Oris Big Crown ProPilot Altimeter
Een tweede geschroefde kroon op 4 uur bedient de hoogtemeter. Omlaag gedraaid in de ‘0-stand’ is de hoogtemeter niet actief. Het horloge is waterdicht tot 10 bar. De hoogtemeter wordt geactiveerd door de kroon omhoog te draaien naar ‘stand 1’, herkenbaar aan een rode ring. Wanneer de kroon wordt uitgetrokken naar ‘stand 2’ kan de hoogtemeter gekalibreerd worden. Eenmaal ingesteld geeft het horloge de huidige hoogte aan met behulp van de gele indicator, plus de bijbehorende luchtdruk met de rode indicator. De hoogteschaal bevindt zich langs de buitenste wijzerplaatring; hij meet hoogtes tot 15.000 voet of 4500 meter.
Er zijn twee modellen geproduceerd, één met een schaalverdeling in voeten en één in meters. De luchtdrukschaal ligt verdiept tussen de hoogteschaal en de centrale wijzerplaat. Wanneer de hoogtemeter niet meer vereist is, wordt de kroon teruggesteld naar stand 0 door hem omlaag te draaien.
Oris in vogelvlucht
 |
De Oris Pointer Date uit 1938 had een centrale wijzer
die de datum aangaf en een extra grote kroon.
Tegenwoordig Oris’ bekendste designkenmerken.
|
De historie van de vervaardiging van horloges en die van de luchtvaart zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ontwikkelingen in de luchtvaart gedurende de eerste vier decennia van de 20e eeuw, zetten de gedachte dat zwaarder-dan-lucht vliegen een onmogelijke droom was, om in een commerciële, industriële en militaire werkelijkheid. Vliegen was de toekomst – het was snel, opwindend, gevaarlijk en de mannen en vrouwen die het luchtruim kozen, werden gezien als helden.
Net als de vliegmachines zelf waren de eerste vlieginstrumenten erg eenvoudig. Al snel werd duidelijk dat piloten behoefte hadden aan kwaliteitsinstrumenten voor tijdwaarneming waarop ze konden vertrouwen bij het plannen van hun routes en manoeuvres en tijdens hun missies in de lucht. Gedurende die eerste jaren van de luchtvaart – begin 20e eeuw – waren zakhorloges het meest gangbaar. Maar voor piloten, die handschoenen droegen om zich tegen de elementen te beschermen, was onhandig gezoek naar een zakhorloge beslist geen optie.
 |
De Oris Royal Flying Doctor Service Limited Edition
is een eerbetoon aan het werk van de Royal Flying Doctor Service,
dat vliegmedische zorg levert in geheel Australië.
|
Het praktische alternatief was een horloge dat je om de pols droeg. Polshorloges betekenden dat piloten de tijd snel en gemakkelijk konden controleren, zonder gezoek of ingewikkelde bewegingen. Binnen afzienbare tijd droegen piloten overal ter wereld een polshorloge.
Maar ze waren nog niet perfect, dus er volgden verbeteringen. De uurwerken werden kleiner, omdat de meeste piloten in de weinige ruimte die hun cockpit bood niet zonder problemen een zakhorloge om hun pols konden dragen. De wijzerplaten werden beter afleesbaar; teruggebracht tot de meest essentiële functies, met lichtgevende materialen op de wijzers en uuraanduidingen voor afleesbaarheid gedurende nachtvluchten. En de kronen werden groter, zodat piloten hun horloge ook met handschoenen aan konden bedienen.
Terwijl de vliegmachines en de mannen en vrouwen die erin vlogen steeds populairder werden, groeide ook de invloed van de uitstraling van het pilotenhorloge. Degenen die terugkeerden van hun inzet tijdens de oorlog waren helden – en hun standaard luchtmacht horloges werden een symbool voor hun heldendaden. De luchtvaart maakte polshorloges niet alleen beter, maar ook modieuzer.
De keuze van piloten
Oris speelde een wezenlijke rol in al deze veranderingen. De originele Big Crown Pointer Date uit 1938 was nog maar het begin, niet alleen dankzij z’n extra grote kroon, maar vooral om zijn pointer date functie. Een functie die een van Oris’ bekendste designkenmerken zou worden.
In de daaropvolgende decennia heeft Oris talloze pilotenhorloges geproduceerd. In de afgelopen 20 jaar zijn er vele ontwikkeld ter ere van partners van Oris; andere waren Limited Editions, vervaardigd om belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis van de luchtvaart te gedenken of de prestaties van hedendaagse piloten te eren.
 |
Accurate polshorloges speelden een cruciale rol in de oorlog.
Hier stemmen Amerikaanse piloten hun horloges op elkaar af.
|
De Oris Flight Timer 1945 LE markeerde dat de Tweede Wereldoorlog 60 jaar geleden plaatsvond, de Oris Polly Vacher Limited Edition was gewijd aan de opmerkelijke Britse pilote die in 2003 als eerste vrouw via de Noord- en de Zuidpool solo rond de wereld vloog. En dit jaar belichaamt de Oris Royal Flying Doctor Service Limited Edition de relatie tussen Oris en de legendarische Australische vliegende gezondheidszorg.
Belangrijke pijlers van de Oris luchtvaartcollectie zijn de Big Crown (een voortzetting van het verhaal dat 76 jaar geleden begon), de BC3 en de BC4. De BC3 werd in 1999 geïntroduceerd en is een klassiek pilotenhorloge, met een robuuste ronde kast en een zwarte of witte wijzerplaat met eenvoudige, zeer goed afleesbare details. Het BC4-design verscheen voor het eerst in 2008. Het ontwerp was gebaseerd op de instrumenten in de cockpit en het horloge zat boordevol functionaliteit. De huidige modellen bieden chronograaf, retrograde datum, regulateuruurwerk en een Worldtimer die drie tijdzones tegelijk weergeeft, waarvan er één met behulp van plus- en min-poussoirs aan beide zijden van de kast in stappen van 1 uur voor- of achteruit bijgesteld kan worden. In 2009 won de BC4 de prestigieuze Red Dot Design Award.
Een paar jaar geleden hebben wij (Jasper en Dennis) in een spontane opwelling een Facebook pagina aangemaakt om horlogefoto's -verhalen en -kennis te delen: Horlogefreaks. Inmiddels bestaat de groep uit 4000 enthousiaste leden.Van Seiko-, Omega-, Rolex-, Invicta-fan tot fanatieke zelfbouwer. Ook horlogefreak? Klik dan even op het plaatje hieronder...
De hoogtepunten zien van de grootste horlogemerken? Op deze site vind je ze in een mooie tijdslijn: http://www.timeline.watch/
Uit de vier finalisten,
onder wie de twee Nederlanders Marc van Fucht en Hike Kurvink,
werden uiteindelijk twee winnaars geselecteerd. Alexandra Ivascu uit
Roemenië was de winnaar voor “Best Playlist” en Jan Herms uit Duitsland
won de prijs voor “Best Second”. Beide winnaars ontvingen een trip naar
Berlinale 2012, een ontmoeting met Wim Wenders
en een Montblanc Nicolas Rieussec Chronograaf Horloge.
Vergeet de IWC's, Rolexjes en Tag Heuers. Je eigen horlogemerk maken is toch veel leuker en origineler? Bij HK Brandwatches (een Nederlands bedrijf) vinden ze in ieder geval van wel. Kies zelf een van de horlogemodellen en vervolgens printen ze je naam er voor je op. Bij minimaal 12 stuks kosten ze €49,- per stuk. Misschien een beetje 'corny' maar als ik eerlijk ben zien de modellen er best ok uit (en hebben ze nog prima kwarts uurwerkjes ook). Bestellen doe je hier: www.hkbrandwatches.nl
Mijn exemplaar was een vrij basic model (zie foto's boven en links), dus een mooi instapmodelletje. In de beschrijving stond dat er waarschijnlijk alleen een nieuw batterijtje in hoefde en dan zou hij weer ‘zoomen’ (of ‘Hummen’ zoals Bulova liefhebbers het liever noemen, veroorzaakt door de hoge frequentie van 360Hz). Al snel werd duidelijk dat het een en ander toch wat gecompliceerder lag. Om te beginnen het batterijtje. Deze worden niet meer geleverd. Oorspronkelijk hoort er een 1.35V (type 343) kwik batterijtje in, maar die mogen vanwege de giftige kwik niet meer gemaakt worden. En op de tweedehands markt worden voor een originele belachelijke prijzen gevraagd. Gelukkig bleek er sinds kort een alternatief beschikbaar: een V344 (bv. van Energizer). Maar deze is geen 1.35 maar 1.55 Volt! En dat schijnt niet echt goed te zijn voor het delicate uurwerkje las ik op diverse blogs. Niet doen dus. Hij kan te snel gaan lopen, of zelfs je horloge kapot maken. Maar, las ik ergens anders weer, het kan ook gewoon goed gaan. Het alternatief was om er diode tussen te laten zetten die de spanning vermindert. Of een batterij kopen die naar 1.35V is teruggeschroefd. Ik besloot de gok te wagen en bestelde gewoon een 1.55V.
Links van de 4 jewels kun je, als je goed kijkt, het dunne metalen draadje zien dat verkeerd lag...
Korte anekdote op de zondagavond. Dit weekend had ik een vriend aan de telefoon. Hij woont en werkt al een tijd in Londen en is werkzaam in de Londense kunstscene bij een middelgroot veilinghuis in kunsthistorie (specialismen Oude Meesters & 19e eeuws Europese kunst). Nou is hij nogal een eigengereid figuur (wat ik dan wel weer kan waarderen) en in het kunstwereldje waar het grote geld welhaast een eigen economie vormt draagt hij doodleuk een simpele Swatch onder zijn pak.
